Bilgisayarın gelişim tarihi/Bilgisayar'ların Doğuşu

Bilgisayar tanımının esnekliği ve zaman içerisindeki değişim süreci dolayısıyla ilk bilgisayarı saptamak güçtür. Geçmişte bilgisayar olarak bilinen birçok aygıt günümüz ölçütlerine göre bu tanımı hak etmemektedirler.
Başlangıçta
bilgisayar sözcüğü hesaplama sürecini kolaylaştıran nesnelere verilen
bir ad konumundaydı. Bu ilk dönemin bilgisayar örnekleri arasında sayı
boncuğu (abaküs) ve AntiKitira Makinesi (M.Ö. 150-100) sayılabilir.
Yüzyıllar sonra, Ortaçağ]] sonundaki yeni bilimsel keşifler ışığında,
Avrupalı mühendisler tarafından geliştirilen bir dizi makinesel
hesaplama aygıtlarının ilki ise, Wilhelm Schickard'a (1623) aittir.
Ancak,
programlanabilir (veya kurulabilir) olmamaları nedeniyle bu aygıtların
hiç biri günümüz bilgisayar tanımına uymamaktadır. 1801 yılında Joseph
Marie Jacquard'ın dokuma tezgâhındaki işlemi özdevinimleştirmek
(otomatikleştirmek) adına ürettiği delikli kartlar ise bilgisayarların
gelişme sürecindeki, kısıtlı da olsa, ilk programlanabilme
(kurulabilme) izlerinden sayılır. Kullanıcının sağladığı bu kartlar
sayesinde, dokuma tezgâhı kart üzerindeki delikler ile tarif edilen
çizime işleyişini uyarlayabiliyordu.

1837 yılında Charles Babbage, adını Analytical Engine (Çözümlemeli veya analitik makine)
koyduğu, ilk tam programlanabilir makinesel bilgisayarı
kavramsallaştırıp tasarladı. Ancak parasal nedenler ve üzerindeki
çalışmalarının sonlanamaması nedeniyle bu makineyi geliştirmedi.
Delikli
kartların ilk büyük ölçekli kullanımı ise Herman Hollerith tarafından,
1890 yılında muhasebe işlemlerinde kullanılmak üzere tasarlanan hesap
makinesidir. Hollerith'in o dönemde bağlı olduğu işletme ise sonraki
yıllarda küresel bilgisayar devine dönüşecek IBM'dir. 19. yüzyılın
sonlarına varıldığında, gelecek yıllarda bilişim donanım ve
kuramlarının gelişimine büyük katkıda bulunacak uygulayımlar
(teknolojiler) ortaya çıkmaya başlamıştılar: delikli kartlar, Boole
cebiri, boşluk tüpleri ve teletip aygıtları.
20. yüzyılın
ilk yarısında ise, birçok bilimsel gereksinim, gittikçe karmaşıklaşan
örneksel (analog) bilgisayarlar ile giderildiler. Ancak günümüz
bilgisayarlarının yanılmazlık düzeyinden hâlâ uzaktılar.
1930'lar ve 1940'lar boyunca bilgisayar uygulayımı gelişmeye devam etti, ve sayısal elektronik bilgisayar'ın
ortaya çıkışı ancak elektronik devrelerinin buluşundan (1937) sonra
gerçekleşebildi. Bu dönemin önemli çalışmaları arasında aşağıdakiler
sayılabilir:

Konrad Zuse'nin "Z makineleri". Z3 (1941) ikili sayı
tabanına dayalı işleyip, gerçel sayılar ile işlem yapabilen ilk
makinedir. 1998 yılında Z3'ün Turing uyumlu olduğu kanıtlanmış ve
böylece ilk bilgisayar unvanını edinmiştir.
Atanasoff-Berry Bilgisayarı (1941) boşluk tüplerine dayalı olup,
ikili sayı tabanının yanı sıra, sığaç tabanlı bellek donanımına sahipti.
İngiliz yapımı Colossus Bilgisayarı (1944), kısıtlı
programlanabiliriğine (kurulabilirliğine) rağmen, binlerce tüp
kullanımının yeterince güvenilir bir sonuç verebileceğini göstermiştir.
2. Dünya Savaşı'nda Alman silahlı kuvvetlerinin gizli iletişimlerini
çözümlemek için kullanılmıştır.
Harvard Mark I (1944), kısıtlı kurulabilirliğe sahip bir bilgisayar.
ABD Ordusu tarafından geliştirilen ENIAC (1946), onluk sayı
tabanına dayalı olup ilk genel kullanım amaçlı eletronik bilgisayar
unvanına sahiptir.

ENIAC'ın olumsuz yanlarını saptayan geliştiricileri, daha esnek ve zarif bir çözüm üzerinde çalışıp, artık saklı program mimarisi
veya daha çok von Neumann mimarisi olarak tanınan tasarımı önerdiler.
Bu tasarımdan ilk olarak John von Neumann (1945) yılında
gerçekleştirdiği bir yayında söz etmesinden sonra, bu mimariye dayalı
olarak geliştirilen bilgisayarlardan ilki İngiltere'de tamamlandı
(SSEM). Aynı mimariye bir yıl sonra kavuşan ENIAC'a ise EDVAC adı
verildi.
Günümüz bilgisayarlarının neredeyse tamamının bu
mimariye uyumlu hâle gelmesi ile bilgisayar sözcüğünün tanımı olarak da
kullanılmaktadır. Dolayısı ile bu tanıma göre geçmişteki aygıtlar
bilgisayar olarak sayılmasalar da, tarihsel bağlamda yine de o biçimde
anılmaktadırlar. Her ne kadar 1940'lardan bu yana bilgisayar uygulayımı
köklü değişiklikler geçirmiş olsa da, çoğunluğu von Neumann mimarisine
sadık kalmıştır.

Boşluk tüpüne dayalı bilgisayarlar 1950'ler boyunca kullanımda
kaldıktan sonra, 1960'larda daha hızlı ve ucuz olan geçirgeç
(transistör) tabanlı bilgisayarlar yaygınlık kazandı. Bu etkenlerin
sonucunda bilgisayarların daha önce görülmemiş bir düzeyde toplu
üretimine geçirildi. 1970'lere varıldığında tümleşik devre uygulayımı
ve Intel 4004 gibi mikroişlemcilerin geliştirilmesi sayesinde bir kez
daha büyük bir başarım ve güvenilirlik artışının yanı sıra, maliyet
düşüşü de yaşandı. 1980'lerde artık bilgisayarlar, çamaşır makinesi
gibi günlük hayat kullanımındaki birçok makinesel aygıtın denetleyici
donanımlarındaki yerlerini almaya başlamışlardı. Yine aynı dönemde,
kişisel bilgisayarlar yaygınlık kazanıyorlardı. Son olarak 1990'lardaki
bilgisunarın (Internet) gelişimi ile de bilgisayarlar artık televizyon
ve telefon gibi alışılmış birer aygıt hâline gelmişlerdir.

Вir delikli kart

EDSAC, von Neumann mimarisini uygulayan ilk bilgisayarlardandır.

Mikroişlemci von Neumann mimarisinin temel öğelerindendir.

..:::KRONOLOJİ:::..

1850 yılında George Boole kendi adıyla
anılan ve sadece 1 ve 0 rakamlarının kullanıldığı Boole Cebiri
sistemini bularak, bilgisayarların gelişimi üzerinde önemli rol
oynamıştır.
1890'da Herman Hollerith tarafından, delikli kartlarla
bilgilerin yüklenebildiği ve bu bilgiler üzerinde toplama işlemlerinin
yapılabildiği bir elektro mekanik araç geliştirdi. Bu hesaplayıcı
ABD'nin 1890 nüfus sayımında başarılı biçimde kullanıldı.
1931 yılında ile analog bilgisayar Vannevar Bush tarafından gerçekleştirildi.
1937 yılında, Harvard üniversitesinden Howard-Aiken ilk otomatik
hesap makinesi (MARK-I), Buna karşılık, ilk sayısal bilgisayarı George
Stibiz 1939'da New York'taki Bell Laboratuarında üretti. Stibiz ikili
sistemi bu makineye uygulayarak komplex sayılarla aritmetik işlemler
yapılmasını sağladı.
1940’ların sonundaki iki anahtar mühendislik gelişmesi
bilgisayarların gelecek nesilleri üzerine dramatik bir etki sağladı:
John Bardeen, Walter H. Brattain ve William B Shockley tarafından 1947
yılında geliştirilen transistor ve An Wang’ın keşfettiği ferrite core
belleği. Transistor, vakum tüpünün yerini aldı ve bilgisayarların
yapımı için vazgeçilmez bir malzeme oldu. MıT’in “Kasırga Projesi”
Wang’ın ana patenti üzerine genişletilerek bilgiye kolay ve hızlı
erişimi sağlayan RAM (random acces memory rasgele erişimli bellek)
geliştirildi.
1943 yılında Pennsylvania Üniversitesinden J. P.Erkert'ın ilk
işlevsel bilgisayar olan 30 ton ağırlığındaki ve saniyede 5.000 işlem
yapan ENIAC [Electronic Numerical Integrator And Calculator]
(Elektronik Sayısal Doğrulayıcı ve Bilgisayar)'ı yaptı. ENIAC, 30 ton
ağırlığında; 9x15 metrelik bir odayı doldurmakta; hesaplama vurumları
1500 elektromekaniik röleden (yol vericiden) geçip 18.000 den çok radyo
lambasından akmaktaydı. ENIAC'ı çalıştırmak için 150.000 vat enerji
gerekliydi. ENIAC, yalnızca 80 karaktere eş veri saklayabiliyordu.
Lambalaların hepsi çalıştığında, mühendis ekibi bir problemi çözmek
için 6000 kabloyu elle fişe takarak ENIAC'ı kuruyorlardı.
1950’lerin sonunda pek çok insan ilk nesil bilgisayarların
sonunun geldiğine inanmaktaydı. Bir sonraki aşama günümüz
bilgisayarlarında kullanılan pek çok parçanın gelişimini gerekli
kılıyordu: CPU (central prossesing unit-mikro işlemci), bellek,
giriş-çıkış araçları (yazıcılar, terminaller, tarayıcılar), iletişim
kanalları, operasyon sistemleri, programlama dilleri ve uygulama
yazılımları.
1952-1959 arasındaki üretilen bilgisayarlarda vakum tüpleri
kullanıldı. Bu tüpler bir ampul büyüklüğünde, çok fazla enerji
harcamakta ve çok fazla ısı yaymakta idiler. Veri ve programlar
magnetik teyp ve tambur gibi bilgi saklama araçlarıyla saklandı.
Veriler ve programlar bilgisayara delgi kartları ile yükleniyordu.
1959-1964 arasında üretilen bilgisayarlarda transistorlar (10
bin adet) kullanıldı. COBOL, FORTRAN, ALGOL yüksek düzeyli diller ve
işletim sistemleri geliştirildi. 1964-1970 arasında, üretilen
bilgisayarlarda entegre devreler kullanıldı, onbinlerce devre küçük bir
silikon chip'e yerleştirildi. Düşük maliyet, yüksek güvenirlilik, ufak
boyutlar, düşük enerji harcaması ve hızlı olması bu chip'lerin
mikro-bilgisayar yapımında kullanılmasına neden oldu.
1964 yılından itibaren transistorların yerini bütünleşik
devrelerin alması bilgisayar alanındaki gelişmelere ivme kazandırmış;
daha hızlı, güvenilir ve maliyeti daha ucuz bilgisayarlar üretilmeye
başlanmıştır.
1970'li yıllardan sonra, büyük çaplı tümleşik devreler
kullanılmaya başlandı. Bilgisayar donanımında yapılmış olan bu
teknolojinin kullanılması bilgisayarın hesaplama hızlarını ve
güvenirliliğini arttırmış ve hacimleri çok küçültmüştür.
1981’de IBM tüketici bilgisayar endüstrisinin gelişmesi için
anahtar olan PC’yi tanıttı. Bu, İntel mikro işlemci tabanlıydı ve
işletim sistemi olarak Microsoft lisanslı DOS kullanıyordu Günümüzde de
söz sahibi olan IBM firması ilk kişisel bilgisayarını 1981 yılında
piyasaya sürdü. Kısa bir zaman diliminde standart haline gelen IBM PC
‘lerin 4 yıl sonunda bir milyoncusu satıldı. Artık dünyanın her
tarafında IBM uyumlu bilgisayarlar üretilmeye başlandı. Üretimi uzak
doğu ülkelerinde daha yaygın olarak yapıldı. Yazılımlar da IBM PC
uyumlu olarak yazılmaya başlandı. Bu dönemden günümüze kadar bilgisayar
teknolojisi akıla almaz bir hızla ilerledi. İlk üretilen
bilgisayarların kullanımı zordu. Fakat bilgisayarların donanımındaki
gelişmeye paralel olarak yazılım alanındaki gelişmeler bilgisayarları
bütün insanların kullanabileceği seviyeye gelmesine sebep oldu. Artık
bilgisayar insan hayatini ayrılmaz ve vazgeçilmez bir parçası oldu.
1983 baharında IBM , içinde sabit disk bulunan ilk kişisel
bilgisayarı olan PC/XT'sini piyasaya sürdü. Disk, yerleşik bir depolama
aygıtı olarak çalışıp, 10 megabayt'lıktı. Apple Bilgisayarda yine bu
tarihte Macintosh’ü tanıttı ve bilgisayarın kolay kullanımında bir
devrim yarattı

İlk popüler grafiksel işletim sistemi
1984 yılında, Apple Macintosh’ü sürdüğünde piyasaya girdi.
Microsoft firması Macintosh için sözlük işlemci ve elektronik tablo
programı yazdı.

İlk IBM Kişisel Bilgisayarı, 1981 yılının Ağustos ayında pazara çıkardı.
1984'te, IBM, Intel'in 80286 mikro işlemcisine dayalı, PC AT
adlı yüksek performanslı ikinci kuşak bilgisayarını tanıttı. IBM PC'den
üç kat hızlıydı.
1990 mayısında, Windows 3.0 piyasaya sürüldü.

İLK BİLGİSAYARLAR

Abacus

Hesap işlemleri için kullanılan aygıtları Bilgisayarın ilk
temelleri olarak kabul edersek Abacus İlk bilgisayardır denilebilir. Bu
hesaplayıcının M.Ö 1000 yıllarında Çinliler tarafından kullanıldığı
kabul edilmiştir. Günümüzde ilk öğretimde sayı saymayı ve basit
matematiksel işlemleri öğrenmek içinde kullanılan bu aygıt teller
üzerine dizili boncuklardan meydana gelmektedir.

Pascalline

Hesap makinesi sayılabilecek ilk ciddi icat Fransız
matematikçi Blaise Pascal tarafından geliştirilmiştir. Babası vergi
dairesinde memur olarak çalışan Pascal On altı yasında iken 1642
yılında Pascalline adli hesap makinesini icat etmiştir. Değişik sayıda
dişleri olan çarklardan meydana gelen bu makine toplama ve çıkarma
işlemleri yapabiliyordu.

Leibniz Çarkı

Alman matematikçisi olan Gottfried Wilhelm Leibniz, pascal
‘in 1642 yılında hazırladığı hesaplayıcının fonksiyonlarını daha da
arttırarak 1671 yılında Leibniz Çarki adli aygıtı icat etti. Bu aygıt;
toplama ve çıkarma işlemlerinin yani sıra bölme, çarpma ve karekök alma
işlemlerini de yapabiliyordu.

Fark Makinası

Bu konuda ciddi çalışmaları olan bir diğer kişide Charles
Babbage ‘dir. Babbage matematiksel işlemlerin yani sıra birçok
işlemleri de yapabilen bir makine yapmayı planlıyordu. İngiliz
hükümetinin parasal desteğini de alan Babbage uzun süren çalışmalar
sonunda Fark Makinesini 1830 yılında icat etti. Babbage daha sonra
Analitik Makine adi verdiği proje Üzerine çalışmaya başladı. Bu makine
buhar gücü kullanarak otomatik olarak çalıştırılacak ve diğer
hesaplatıcılardan daha fazla fonksiyona sahip olacaktı. Babbage bu
projeden istediği neticeyi alamadan 1871 yılında öldü. Babbage ‘nin
ölümü ile proje yarim kaldı. Babbage analitik makine da mantıksal işlem
birimi, veri depolama birimi, giriş çıkış üniteleri kullanmayı
planlıyordu. Bu mantık günümüzdeki bilgisayar temel prensibi olmuştur.
Bu sebepten dolayı Babbage ‘ye bilgisayarın babası denilmiştir. Ada
lovelace Analitik Makine prensibinde Babbage ile beraber çalışmış, ve
ona yardımcı olmuş. Ada Lovelace 1842 yılında yazdığı notlarında,
Analitik Makinenin , hazırlanacak programlar ile insanlar tarafından
çözümü bilinen problemlerin kolaylıkla çözülebileceğini anlatmıştır.
Ada 36 yasında ölümü ile ortada sadece notlarını bırakmıştır.

İkili Sayı Düzeni

Günümüz bilgisayarlarının temel mantığını oluşturan ikili
şayi sistemi George Boole tarafından geliştirilmiştir. Bu cebir
prensibine göre sayılar ikili sayı sisteminde kullanılırlar. Yani bu
sistemde 0 ve 1 sayısından başka şayi yoktur. Bu sayı sistemine ikili
sayı sistemi manasında Binary sayılarda denir.

Mark-I

Amerikalı istatistikçi Herman, Hollerith 1890 yılı nüfus
sayımını delikli kart kullanarak geliştirdiği makineyi kullandı.
Hollerith ‘in geliştirdiği bu makine J.M.Jaquard’in 1806 yılında
kullandığı kart sistemini kullanıyordu. Mark-i , kartları verilen
kodlara göre delerek bilgiyi kaydediyor, delikli karttaki bilgiyi
tekrar okuyabiliyor ve bu bilgiyi kullanabiliyordu. Geliştirilen
makinenin daha öncekilere göre üstünlükleri vardı. Fakat arzu edilen
hız ve doğru sonuca ulaşılamamıştı. Mark- I insan müdahalesi ile işlem
gördüğü için yari otomatik çalışıyordu.
Mark -I ile
delikli kartlara islenen seçim sonuçları istenildiği kadar
okunabildiğinden seçim sonuçlarının değişik parametrelere göre
değerlendirilmesi yapılabiliyordu. Mark –I ile sayımın değerlendirme
süresi dörtte bire düştü.
Herman, Hollerith makinesinde
yaptığı değişikliklere üretime 1896 yılında kurduğu “ Tabulating
Machine Company “ adli bir şirket ile devem etti. İleride bu firma
başka bir firma ile birleşerek IBM ismini aldı.
Harvard
Üniversitesinden Howard H. Aiken tasarladığı ASCC projesi ile IBM
firmasına gitti. Bu projeyi biraz daha genişletilerek 1944 yılında MARK
– I üretildi.
Mark – I saniyede 5 işlem yapabiliyordu. 18
m uzunluğunda ve 2,5 m yüksekliğinde idi. Mark- I insan müdahalesi
olmadan sürekli olarak, hazırlanan programı yürüten ilk bilgisayar idi.
Bununla birlikte Mark – I elektronik bir bilgisayar değildi.

Eniac

Mark–I den kısa bir kısa sonra Pensilvanya Üniversite' sinde
John Mauchly ile ENIAC ( Elektronik sayisal Hesaplayıcı ve Doğrulayıcı
) isimli sayısal elektronik bilgisayarı 1946 yılında tamamladı.
Yapımında 18,000 adet elektronik tüp kullanılan ENIAC; 150 kwatt
gücünde idi ve 50 ton ağırlığıyla 167 m2 yer kaplıyordu. Saniyede 5000
toplama işlemi yapabiliyordu. Mark-I ‘den 1000 kat daha hızlıydı. Eniac
askeri amaçla üretildi ve top mermilerinin menzillerini hesaplamak için
kullanıldı.

Edvac

Aynı yıllarda matematikçi John Von Neumenin görüşleri
doğrultusunda EDVAC ( Elektronik Soyut Değişken Otomatik Bilgisayar )
adli yeni bir bilgisayar ürettiler. Bu bilgisayar ENIAC ‘dan on kez
daha küçük ve yüz defa daha hızlı çalışabiliyordu. Edvac, komutların
diğer veriler gibi bilgisayara dışarıdan girilmesini sağlıyordu. Bu
özellik programcılıkta büyük kalaylıklar sağlamıştır.

Univac

EDVAC ‘dan sonra 1951 yılında UNIVAC isimli bilgisayar
yapıldı. UNIVAC , ENIAC bilgisayarlarını yapan kişiler tarafından
geliştirildi. UNIVAC ilk defa manyetik teyp kullanarak verileri
depolayan bilgisayar idi.

IBM 700 Serisi

1950 ‘den sonra vakum tüplerinin sik olarak kullanılmaya
başlandığı dönemlerdir. Univac ve IBM 700 serisi vakum tüpler
kullanılarak yapılan elektronik bilgisayarlardır. Vakum tüplerini çok
enerji harcaması , ısınması bu bilgisayarın sürekli arıza yapmasına
sebep oluyordu. Vakum tüplerin boyutlarının da büyük olması başka bir
sorundu. Bu yıllarda program yazabilmek için kullanılan bilgisayar
donanımının çok iyi bilinmesi gerekiyordu. Program yazmak için makine
dili kullanılıyordu.

Philco Transac S-200 IBM 1401

1947 yıllarında transistor ün kullanamaya başladığı
yıllardır. Transistorlar vakum tüplere göre az enerji harcayan , az yer
kaplayan , fazla ısınmayan elektronik devre elemanlarıdır.
Transistorların kullanılmaya başlanması bilgisayar dünyasına değişik
bir renk kattı. Philco Transac S-200 IBM 1401 , transistor kullanılarak
üretilen ilk bilgisayarlardır.

IBM 360

1960 ‘dan sonralar entegre devreler üretilmeye başlandı.
Entegreler binlerce transistor ü içerisinde bulunduran devre elemanları
idi. Entegrelerin kullanılması ; bilgisayarın boyutlarının
küçülmesinin, maliyet azalmasına ve işlem hızının artmasına sebep oldu.
Bu yıllarda manyetik diskler üretildi, entegrelerin kullanımı ile
merkezi işlem birimleri üretilmeye başladı. IBM 360 entegre devre
elemanın kullanıldığı ilk bilgisayarlardandır.

Intel 4004 Mikro İşlemcisi

1970 ‘den sonra entegre devre teknolojisi hala gelişimine
devam etti. Ve entegreler birleştirilerek cipler üretilmeye başlandı.
Intel 4004 entegrelerin birleştirilmesiyle hızlanan ilk merkezi işlem
birimi sayılabilir.

Apple

1977 yılında piyasaya çıkan apple iki üniversite öğrencisi
tarafından bir evin garajında üretilmiştir. Apple “de klavye ve monitör
bulunmuyordu. Yani bu dönemden sonra artık kişisel bilgisayar dönemi
başlamıştır.

» Tiyatro tarihi
» Rock Tarihi
» Metal Tarihi
» West Side Tarihi